Af en toe heb ik een paar uur dat ik alle aandacht gebundeld kan hebben voor maar één bezigheid. Waar in het werkende leven de appjes, mails, vergaderingen, stukken, vele onderbrekingen door telefoon of chats de aandacht de hele dag verdelen over heel veel onderwerpen, zijn er soms uren dat ik maar met één onderwerp bezig ben: zorgen dat de organist zorgenvrij de mooiste muziek mooi kan laten klinken. Hoe dat werkt? Ik neem je hier mee in dit verhaal.

Vele jaren geleden vroeg Wouter mij om te komen helpen bij een uitvoering. Dat was 4 mei 1994, dodenherdenking in de Dom in Utrecht. Sindsdien ben ik, met een onderbreking van een paar jaar, veelvuldig ondersteunend aan het uitvoerende orgel- en pianospel van hem.

Dat is in de loop der jaren een vanzelfsprekende en toch ook bijzondere samenwerking geworden. Waar ik op het werk degene ben die de lijnen uitzet, de lange termijnvisie in de gaten houdt en het geheel in de juiste richting probeer te begeleiden is het Wouter in deze samenwerking die eindverantwoordelijk is. In de beginjaren, waarin ik helemaal niets begreep van het orgel of het repertoire dat gespeeld werd, door zeer duidelijke instructies in de partituren. Met veel plakkertjes en genoeg repetitietijd. In de loop van de tijd is dat verworden tot nummers en letters met in een opschrijfboek naast de partituur de daarbij behorende handelingen voor mij. De handelingen verschillen per orgel. Sommige composities heb ik moeten leren waarderen. Waarderen om de muziek, ook waarderen door de ritmiek, door de vele wisselingen in maatvoering. Maar nooit door de enorme virtuositeit van compositie of door de virtuositeit van de uitvoering.

Dat is dan ook precies het probleem. Als ik ga luisteren naar de muziek, ben ik altijd te laat. Bijvoorbeeld te laat met omslaan. Of te laat met de registraties, het in- of uitschakelen van een of meerdere registers. Registreren is kijken naar de muziek en de handelingen van de organist, zonder goed te luisteren, mee bewegen en vooruit werken. Luisteren is verwonderen, luisteren is bewonderen, luisteren is alles omvattend. Luisteren is niet voor tijdens het registreren. Tijdens het registreren kan ik maar aan een ding denken: de timing van de volgende registratie, en die daarna, en die daarna.

Tijdens repetities en concerten vergeet ik vaak de wereld om mij heen. De wereld buiten, de uitdagingen van het werk, de besognes van het leven. Opperste concentratie, doorspelen en registreren ondanks alles, in de beweging van de muziek. Of tijdens opnames, zoals die van 9 mei jongstleden. Ook opperste concentratie, ondanks de camera. De aandacht volledig gericht om alle handelingen op het juiste moment te doen, in de klank van het orgel, in de dynamiek van het spel. Als dat dan lukt, dan is dat geweldig. Soms kost het een paar pogingen. Gelukkig kan er gemonteerd worden. Een compositie achter elkaar spelen blijft echter magisch. Samen.

Benieuwd naar een voorbeeld van deze muzikale symbiose? Kijk hier op youtube.